Dan wel: over circulairder doen en schoon schip maken

Ik schreef het al in mijn vorige post: komt dát even mooi uit dat Nijmegen in 2018 de Groene Hoofdstad van Europa is! Want natuurlijk zijn er legio initiatieven te vinden om je door te laten inspireren en bij aan te sluiten op weg naar een groen(er) leven. Maar als Nijmegenaar krijg ik de komende tijd de handvaten op een presenteerblaadje aangereikt om mijn kennis te vergroten en mijn gedrag te veranderen richting een minder grote impact op onze planeet (mijn Goede Voornemen voor 2018 dus). Congressen, symposia, festivals en acties in de wijk – het hele jaar door is er van alles groens te leren, beleven en doen in Nijmegen. Smullen!

Over de concrete stappen die ik de eerstkomende maanden ga zetten om mijn ecologische voetafdruk te verkleinen, met hulp van de zogenaamde Nijmegen Green Capital Challenges. Stap jij met mij mee?

Nijmegen: Groene Hoofdstad van Europa!

Dit jaar ben ik dus inwoonster van de Groene Hoofdstad van Europa – en daar ben ik best trots op. Een paar keer greep Nijmegen nét naast de titel maar na Kopenhangen, Bristol, Ljubljana en Essen mag de oudste stad van Nederland zich dit jaar van de Europese Commissie dan toch aldus noemen. Een award die de stad verdiend heeft door jarenlang hard aan verduurzaming en vergroening te werken. En in 2018 wordt daar nog een schepje bovenop gedaan. Dan laat Nijmegen aan Nederland en Europa zien hoe groen het kán zijn. Nijmegen als stad van de toekomst, koploper van een grote groene beweging, inspiratiebron voor binnenlandse en buitenlandse beleidsmakers en wetenschappers, bedrijven en ondernemers, burgers en toeristen.

De Green Capital Challenges

Één van de vele activiteiten in het kader van Nijmegen Green Capital 2018 zijn de zogenaamde Green Capital Challenges (hierna GCC) waarbij Nijmegenaren elkaar elke maand uitdagen met een nieuw thema op duurzaamheid. In 2017 zijn die thema’s, en bijbehorende uitdagingen, geformuleerd – in 2018 wordt daar actief gevolg aan gegeven.

Perfécte leidraad voor mijn eigen groene(re) handelen, die groene uitdagingen! Ik laat ze me letterlijk naar die beoogde kleinere voetafdruk gidsen. Ofwel: elke maand ga ik me op een ander GCC-deelthema binnen duurzaamheid bezinnen en mijn gedrag(ingen) daarbinnen bijstellen, met behulp van de voorgestelde uitdagingen of anders met elders gevonden oplossingen. Echt geen totale ommezwaaien in mijn doen (en laten) hoor, het moet wel leuk en behapbaar blijven. Gewoon down-to-earth, huis-tuin-en-keuken aanpassingen die volgens mij voor iedereen realiseer- en hanteerbaar zijn. Ik ga je hieronder in ieder geval alvast mijn Actieplan Groen(er) Doen (en Laten) voor januari en februari uiteenzetten. En dan in de loop van maand 2 mijn voornemens voor de maanden daarna. Enzovoorts, het jaar rond. En ik zal je elke maand verslag doen van mijn feitelijke gedragingen en ervaringen binnen het lopende (of voorgaande) actiegebied – hopelijk bovenal successen (succesjes) dus. Maar is iets toch lastiger dan gedacht, laat ik het je ook weten. Kunnen we samen wellicht naar andere oplossingen zoeken.

Misschien pik je her en der iets op en ga je daar zelf ook mee aan de slag. Superleuk als je dat dan hieronder (of bij latere posts) wilt laten weten! En dito erg leuk: aanvullende suggesties!

Januari: circulaire economie

Há, het jaar begint al leuk en uitdagend: de circulaire economie! Hierin draait het – letterlijk – om minder grondstoffenverbruik en afval. Het gaat om behoud van waarde, zo lang mogelijke levensduur en optimaal (her)gebruik van producten en materialen. Een andere manier van produceren en consumeren, een andere definitie van bezit. Kortweg: een economisch systeem waar producten en diensten worden uitgewisseld in een gesloten kringloop. En al wordt de term vaak met innovatieve business modellen en hightech productieprocessen geassocieerd, dit heeft echt niet alleen betrekking op het doen en laten binnen het bedrijfsleven. Ruilen, delen, samenwerken, dáár gaat het (ook) om in deze economie – en dat kan dus óók héél prima op huishoudniveau. Waarom zou je een boormachine aanschaffen als je die, voor de sporadische keren dat je um gebruikt, net zo goed van je overbuur kan lenen? En als je dan toch met de auto op weg gaat, kan je toch net zo goed iemand zonder eigen auto meenemen? Wel zo gezellig, minder zoeken naar een parkeerplaats, én je kan er zelfs nog een beetje geld mee besparen ook (zie faciliterende initiatieven zoals Toogethr of Nijmegen Deelt Autos).

Zeg eens: wordt duurzaam doen voor jou eigenlijk niet een stukje aantrekkelijker als het ook nog lóónt? Als milieubesparing ook geld besparen betekent?

Hoe circulair ik zelf dan handel?

Na, toch al wel enigszins. Afgezien van het oppotten van afvalmaterialen voor hergebruik (zie hieronder!), streef ik her en der toch wel nadrukkelijk naar uitwisseling en ruilen en delen. Zowel binnen mijn bedrijfsvoering als dagelijkse huishouding.

Binnen Yabal Works hanteer ik bijvoorbeeld een zogenaamd hybride betaalsysteem, waarbij de opdrachtgever mijn werkzaamheden niet perse alleen in geld maar ook in materialen of tegenprestaties kan vergoeden. Daar ligt overigens niet enkel of zozeer een groene overweging aan ten grondslag, maar zeker ook een meer socialere: alleen geld als betaalmiddel gebruiken sluit mensen uit van participatie aan de samenleving omdat ze geen geld hebben. Terwijl mensen, ongeacht hun banksaldo, over kennis, contacten, vaardigheden, en materialen beschikken die óók ingezet kunnen worden om iets te betekenen. In dit geval voor mij dus. Ofwel: ik presteer iets voor jou, jij presteert iets voor mij – en samen komen we verder! (Ik typ dit bericht trouwens op een laptop die ik verdiende met het tijdelijke beheer van de sociale media van een stichting. En de laptop daarvóór verdiende ik met de redactie van een scriptie.)

Daarnaast… Já, ik bén lid van zo wat ruil-/deelplatfora als Peerby en, recentelijker, Nextdoor. En heb aldus al vaker ad hoc een frituurpan of kledingrek tot mijn tijdelijke beschikking gehad. Héél handig! Op mijn Yabal Works FB pagina probeer ik dergelijke deel-economische initiatieven via de zogenaamde Donderdag-Deeleconomische Tip, op de donderdag dus, onder de aandacht te brengen. En in de footer van mijn website staan, helemaal links onderin, ook zo een stuk of wat linkjes. Daar zitten dus ook van die initiatieven bij waar je door het uitlenen of delen van jouw spullen nog een beetje kan terugverdienen. Mocht dat ze interessanter voor je maken.

Hoe ik circulairder gá doen

Dat brengt me mooi op mijn uitdaging tot (meer) circulair gedrag: ik zal die lijst linkjes eens oppoetsen. En, vooral: wat vaker ook eens kijken naar wat er door ánderen te leen gevraagd wordt – in plaats van, eerlijk toegegeven, genoemde media hoofdzakelijk te gebruiken als ik zélf wat nodig heb. Oók nog eens een leuke manier om wat meer buren te leren kennen!

Ruil of deel jij zelf wel eens spullen – of diensten? Wat dan? En hoe dan – maak je gebruik van een online platform? Mis je nog ruil- of deelinitiatieven in mijn overzicht links onderin mijn website? Deel het onderaan deze post – dan deel ik het verder, op mijn website en via de zogenaamde Donderdag-Deeleconomische Tip op mijn Yabal Works FB pagina! Delen is vermenigvuldigen!

Februari: afval

En toen februari: geheel in het teken van afval. Ach afval.. Wie mij een béétje kent of volgt weet dat ik daar een nogal .. hm.. bijzondere band mee heb. Terugblikkend geloof ik dat mijn eigen wérkelijke bewustwording van dit thema begon met de zogenaamde Keep it Clean Day in 2012. Met een klein groepje begeesterden organiseerden we toen een best heel aardige opruimactie in Nijmegen. Sindsdien zie ik óveral zwerfafval liggen en kan ik niet zonder grijper meer naar de Waalstrandjes. Zucht.

Zélf afvalvrij (of plasticloos) leven – zoals de eerste GCC binnen dit thema voorstelt, en zoals Emily Jane, Nila en Nicky en Jessie doen bijvoorbeeld [cheers!] – nee, dat lukt me (nog??) niet. Want toen ik vorig jaar februari meedeed met de eerste ronde Nijmeegse Afval Challenge ondervond ik hoe er ongemerkt toch nog best veel afval je (míjn) huis binnenkomt. Afvalvrij leven vraagt wel een héél bewust consumptiegedrag. Ik koop toch echt niet altijd verse groenten op de markt, en mijn kaas, brood, vleeswaren en snoepgoed zitten in de regel toch echt (nog altijd) in plastic verpakt. Dat soort dingen. Daar kan ik dus nog wel wat op winnen, en mijn voetafdruk op verkleinen – ik ga er (méér) rekening mee proberen te houden!

Tegelijkertijd: echt véél afval produceer ik niet. Of beter gezegd: de afvalberg wordt door mij niet véél hoger. Want zelfs al haal ik dus toch nog wel geregeld afval in huis, er gaat amper afval uit. Omdat ik dus vrijwel niks als echt afval beschouw maar als grondstof voor (recreatief) hergebruik. Sinds ik een paar jaar geleden begon met het maken van sieraden van fietsband en schitterende blikken en tegelijkertijd ook Pinterest ontdekte, zie ik in (vrijwel) álles mogelijkheden voor leuk hergebruik – recreatie in het kwadraat dus. Zie mijn Yabals Recreations FB pagina of mijn Pinterest bord Garbage Craft & Kitch alias DIY voor wat inspiratie – maar wees gewaarschuwd voor die valkuil!

Tussen haat en liefde

Aldus heb ik een liefde ontwikkeld voor “afval” en spaar ik al tijdenlang van alles en nog wat op in mijn eigen huisje.

Hoe noem je afval dat je niet weggooit?! Bij gebrek aan een term duid ik het maar tussen aanhalingstekens. Suggesties welkom!

Dózen vol glazen potjes en plastic flacons. Potten vol kurken, bliklipjes, zelfs ijslolliestokjes (tijdlang verslaafd geweest aan perenijsjes). Netten vol sinaasappelnetjes. Bakken kroonkurken, blikken – zelfs de dékseltjes van blikken. To get the picture, zie hier of hieronder (in danig afgeslankte vorm) dus.

Maar hm.. Ondertussen heb ik wel zóveel verzameld dat ik dat zelf in geen lifetime meer weg ge-re-creëerd krijg, no way! En met het zoetjesaan dicht slippen van mijn huisje begint mijn gevoel voor “afval” dan ook geleidelijk aan om te slaan in een op zijn zachtst gezegd haat-liefdeverhouding.

Schoon schip!

Aldus is mijn échte voornemen voor februari: schoon schip maken – ontspullen en ont-afvallen! Dat klinkt wellicht wat paradoxaal in het kader van afvalvermindering, maar dit betekent niet alsnog dat “afval” weggóóien. Wél: herbestemmen. Wat voor zin heeft oppotten als ik er zelf uiteindelijk toch niks mee doe? Daarmee schiet ik in feite het oorspronkelijke idee en doel voorbij: een zinvol hergebruik – en zo voorkomen van nieuwe productie en nieuwkoop.

Onder het motto “practice what you preach” ga ik mijn verzamelingen dus doorsluizen naar mensen of initiatieven die daar wél nuttigs mee doen – daar deed ik zelf in een eerdere blogpost namelijk, en notabene, al verschillende suggesties toe. En stay tuned op mijn Yabals Recreations FB pagina, want vanaf februari zal ik daar op de donderdagen “DIY-deals” doen – mijn recyclewaren aanbieden dus (en op de vrijdag een stukje inspiratie voor creatief hergebruik daarvan). Of als je nú al iets tussen mijn afvalarsenaal ziet dat je kan gebruiken (nog eens zie hier) – help me out!

En als ik dan toch bezig ben zal ik ook die kledingkast eens onder handen nemen, en mijn boekentrap (bij gebrek aan ruimte in mijn boekenkast – die staat immers vol met genoemde afvalcollecties – ben ik uitgeweken tot de trap). En die dozen vol servies- en ander klein huishoudelijk goed. Mijn schuurtje vol gereedschappen-en-weet-ik-wat-meer. Deels nog altijd eigen eerste-uitzet-spul van toen ik 25 jaar geleden het ouderlijk huis verliet. Deels daarna nog uit mijn ouderlijk huis binnengehaald, toen mijn moeder ineens de opruimwoede kreeg. Deels van buren en andere bekenden die, wellicht als gevolg van mijn eerdere inzamelingsacties voor RePowerParties, burendeeldag en Let’s HandWork Together, nog áltijd zo nu en dan aan mijn deur komen met de vraag of “ik die spullen nog wil hebben – want anders gooien ze het weg hoor!” En omdat ik (zoals zij wéten!) de gedachte aan dat laatste dus niet kan verdragen, neem ik dan toch telkenmale ook die door anderen afgedankte waren onder mijn beschermende vleugels, zelfs al weet ik er zelf eigenlijk ook (zo gauw) geen weg (meer) mee.

Maar in februari ga ik nadrukkelijk dus tijd inruimen om op te ruimen! Naar de kringloop ermee, of naar andere inzamelingsinitiatieven. Misschien her en der wat ter verkoop aanbieden – want ook ikzelf vind een beetje terugverdienen best fijn, no shame in my game. Eerder genoemde deelinitiatieven, secondhand- en weggeefhoeken op FB, er zijn genoeg outlets te vinden – ik ga je er verslag van doen!

Maar nu éérst: ter struin in de Wondertuin!

Yep, ik heb er zin in – in die januari en februari uitdagingen, respectievelijk met betrekking tot de circulaire economie en afval. Of eigenlijk niet “respectievelijk”; ze overlappen immers. En wat beide thema’s nog eens te leuker maakt: ze betekenen niet alleen schoon schip in eigen huis, en ontlasting van onze planeet. Ze betekenen óók: andere mensen blij maken. Groen(er) doen is óók socialer doen. Tof toch!

Hopelijk tot later online weer hier of, eerder al, IRL daar*,
met (bijna) opgeruimde en lichtelijk gehaaste groet!

Marisha

PS Lichtelijk gehaast, want gáuw nu naar het Business Café (start: 16.30) in de *Wondertuin – één van de véle interessante, leuke, inspirerende activiteiten tijdens dit driedaagse (gratis!) festival rond duurzaamheid, ter feestelijke aftrap van dit bijzonder groene jaar in Nijmegen! Check het veelzijdige programma – zie ik je daar een dezer dagen ook rondstruinen?